به گزارش مرکز روابط عمومی و اطلاع رسانی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، با توجه به اینکه ايران از نظر تنوع گياهي بخصوص از نظر گياهان دارويي، جايگاه منحصر بفردي در جغرافياي گياهي جهان دارد، ستاد توسعه علوم و فناوری گیاهان دارویی و طب سنتی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری با هدف ارتقاء جايگاه کشور در حوزه گياهان دارويي، داروهاي گياهي و احياء طب ايراني، تدوين نقشه راه، سند راهبردي و سياستگذاري در سطح کلان، ساماندهي، هدایت و هماهنگی بین نهادهای مرتبط، در سال 87 تشكيل و فعاليت خود را آغاز کرد.
بر اساس نظر گياه شناسان و پ‍‍ژوهشگران علوم مرتبط منابع طبيعي، ایران حدود 8 هزار گونه گیاه طبیعی دارد و تحقيقات دانش پژوهان كشور نشان داده كه بيش از 2 هزار و 300 گونه آن داراي خواص دارويي، عطري، ادويه‌‌اي و آرايشي و بهداشتي است. ستاد گیاهان دارویی و طب سنتی اعلام کرده که از كل تعداد گونه‌هاي گیاهی در رویشگاه‌های ایران نزدیک به 1728 گونه آن اندمیک (بومی) محسوب شده و منحصراً در سرزمين ايران رویش دارند و يك ظرفيت انحصاري در كشور محسوب مي‌شوند. بر همین اساس و با توجه به اهمیت گياهان دارويي در کشور و نقش آن در توسعه علوم پزشکی، مرکز روابط عمومی و اطلاع رسانی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، گفت و گویی با دکتر محمدحسن عصاره، دبیر ستاد توسعه گیاهان دارویی و طب سنتی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری انجام داده ایم که در ادامه می خوانیم.

• آقای دکتر عصاره با توجه به اینکه یکی از وظایف ستاد توسعه گیاهان دارویی و طب سنتی، احیای طب سنتی در کشور و افزایش استفاده از داروهای گیاهی است، فکر می کنید تاکنون در این زمینه چقدر موفق بوده اید؟
این موضوع را می توان از زوایای گوناگون بررسی کرد؛ یکی حمايت از مكتب پزشكي ايران با رويكرد بهره‌مندي از ميراث مكتوب در نظام سلامت که در این زمینه اقدامات زیر در حال انجام است؛ برنامه‌ریزی ملي در جهت گردآوري، تطبيق، مقابله، ترجمه، چاپ و انتشار نسخه‌های خطی و غیرخطی دانشمندان ایرانی در زمینه طب سنتی در قالب طرح احیای میراث مکتوب با همکاری دانشگاه‌هاي علوم پزشكي و متخصصان داخلي و خارجي و نيز همكاري‌هاي بين ستاد در كميته فرهنگ و تمدن شوراي عالي انقلاب فرهنگي و موزه علوم پزشكي.
همچنین حمايت از برنامه‌ريزي كشوري در جهت افزایش تعداد دانشجویان طب و داروسازی سنتی نسبت ‏به‏ تعداد کل‏ دانشجویان ‏پزشکی و داروسازی کشور، حمايت در جهت هماهنگي ملي براي تربیت نیروهای متخصص، تأسیس سلامتکده و داروخانه‌هاي گياهي و گسترش اصولي طب ايراني در شبكه سلامت ملي.
علاوه بر آن حمايت از سياست‌هاي بين دستگاهي با هدف افزايش توليد داروهاي گياهي و فرآورده‌هاي طبيعي که در این زمینه حمایت از توسعه ثبت و صدور پروانه برای داروهای گیاهی، فرآورده‏های طبیعی و مکمل‌های موجود در فهرست داروهای گیاهی، هماهنگي بين دستگاهي براي افزایش تعداد داروهای تحت پوشش بیمه از داروهاي گياهي، حمايت و بسترسازي از تولید داروهای دامپزشکی با منشأ گیاهی به‌منظور کنترل بیماری‏های دام، طیور و آبزیان و کاهش خطرات باقیمانده‌های دارویی در فرآورده‌های دامی انجام می شود.
و نیز، حمايت فرابخشي از شناسايي و پايش گياهان دارويي و معطر در جهت پوشش كامل فلور ايران، به عبارت دیگر مجموعه‌ای از فعالیت‌ها در کشور در وزارتخانه‌ها و سازمان‌های مختلف باید هماهنگ شود که ستاد این نقش را بر عهده داشته و این زنجیره‌ها را به هم متصل کرده و به استناد آمار وزارتخانه‌ها در این امر موفق عمل کرده است.

• با توجه به مصرف زیاد و گاهی بی رویه داروهای شیمیایی بین مردم و عوارض آنها، چه برنامه هایی دارید تا مردم را به سمت مصرف داروهای گیاهی که عارضه ای هم ندارند، سوق دهید؟
باید این تصور اشتباه مردم که فکر می کنند داروهای گیاهی عوارضی ندارند را درست کنیم؛ زیرا مصرف بی‌رویه و خودسرانه داروهای گیاهی هم مانند داروهای شیمیایی ممکن است عوارضی به همراه داشته باشد؛ بنابراین باید اطلاعات و دانش مردم را در این خصوص با اطلاع رسانی و فرهنگ سازی بالا برد.
در واقع باید گفت، زمان زیادی نیست که ستاد فعالیت خود را شروع کرده؛ ولی در همین مدت کوتاه نیز توانسته است جایگاه مشخصی برای گیاهان دارویی، داروهای گیاهی و طب سنتی ایجاد کند و در همین زمینه تصویب سند ملی گیاهان دارویی و طب سنتی به این تلاش‌ها هویت قانونی داده است. در مجموع کارهای زیربنایی بسیار متعددی صورت گرفته است، از جمله اینکه کشت گیاهان دارویی توسعه پیدا کرده و شرکت‌های معتبری به تولید داروهای گیاهی روی آورده‌اند.

• آیا فکری برای شبکه توزیع داروهای گیاهی دارید؟ اینکه داروخانه های گیاهی تاسیس شود و یا اینکه موسسات مورد تایید شما تنها کانال توزیع این داروها باشند؟
ستاد در واقع وظیفه هماهنگی، پایش و پیگیری ارتباطات بین دستگاهی برای گسترش فعالیت‌ها را به عهده دارد و بنابر اطلاعاتی که نمایندگان وزارت بهداشت و عضو ستاد اعلام کرده اند، برنامه‌هایی برای تاسیس داروخانه‌های گیاهی (طبیعی) در حال تدوین است که در آینده‌ای نزدیک شاهد فعالیت آن‌ها خواهیم بود، در کنار این مساله، پاییز امسال، دومین جشنواره و نمایشگاه ملی گیاهان دارویی، فرآورده‌های طبیعی و طب سنتی که در واقع یک مجمع عمومی بسیار مفید و کارآمدی برای تولیدکنندگان، سرمایه‌گذاران، محققین، صنعتگران، پزشکان، کشاورزان، نوآوران، بارگانان و صاحبان ایده خواهد بود برگزار خواهد شد که شرکت های ذیربط در این نمایشگاه می توانند با هم در تعامل باشند؛ در واقع در این نمایشگاه می‌توان شرکت‌های معتبر و محصولاتشان را به علاقه‌مندان معرفی کرد.

•آیا در حال حاضر نظارتی بر کار عطاری ها می شود؟ اگر بله از سوی چه نهاد یا ارگانی انجام می شود و شما هم در این کار سهمی دارید؟
در واقع باید گفت که این ستاد اولین بار در کشور به صورت جدی اقدام به بررسی، شناسایی و به روز کردن اطلاعات عطاری‌های سراسر کشور کرده است که این اطلاعات برای قدم بعدی برنامه‌ریزان بسیار با اهمیت است؛ البته ستاد برای ساماندهی فعالیت عطاری‌ها با سازمان‌های ذیربط اعلام آمادگی کرده و همکاری‌های موثری با آنها داشته است.

• آیا ستاد شما با وزارت بهداشت در زمینه داروهای گیاهی همکاری دارد و فکر می کنید چه نهادهایی می توانند در گسترش مصرف داروهای گیاهی در کشور با شما همکاری کنند؟
وزارت بهداشت مسئول سلامت کشور است و نمایندگان آنها نیز در ستاد حضور دارند، و تصمیمات ستاد را به مسئولین ذیربط در وزارت بهداشت منعکس می‌کند. در واقع در این زمینه ستاد، نقش هماهنگی و حمایتی داشته و تاکنون فعالیت‌های مناسبی در راستای این تعاملات صورت گرفته است که از جمله می‌توان به تحت پوشش بیمه قرار گرفتن تعدادی از داروهای گیاهی، تدوین دارونامه گیاهی، تقویت شرکت‌های دانش‌بنیان، توسعه کمی و کیفی داروهای گیاهی و غیره را نام برد.

• آقای دکتر چه تسهیلاتی برای شرکت های دانش بنیانی که محصولات مبتنی بر طب سنتی تولید می کنند، در نظر گرفته اید؟
شرکت‌های جوان که تشخیص داده شود توان حرکت در مسیر اهداف توسعه کشور را دارند با داشتن حداقل‌ها از جمله دریافت مجوز تولید از دستگاه‌های ذیربط مورد حمایت ستاد قرار می‌گیرند.
اخیرا با عملیاتی شدن لایحه حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان، در این ستاد، کارگزاری، ارزیابی و تشخیص این شرکت‌ها در حوزه داروها و فراورده‌های گیاهی و طبیعی تشکیل شده که خوشبختانه تعدادی موفق به گذراندن استاندارد مصوب در آیین‌نامه شده‌اند و به عنوان دانش‌بنیان تایید و به مراجع ذیربط معرفی شدند.
درواقع شرکتی که موفق به دریافت تایید از کارگروه ارزیابی و تشخیص صلاحیت شرکت‌ها شود، مورد حمایت صندوق نوآوری و شکوفایی قرار می‌گیرد که این حمایت‌ها شامل دریافت وام، معافیت مالیاتی، تسهیلات صادراتی و غیره می‌شود.

• به عنوان سوال آخر؛ آقای دکتر عصاره یکی از طرح های ستاد شما حمایت از تحقیقات و تولید داروهای گیاهی بر ای درمان آلزایمر و ام اس است، این طرح ها تا چه حدی پیشرفت کرده است؟
برای درمان آلزایمر یکی از شرکت‌های مورد حمایت ستاد، موفق به تولید، اخذ مجوز و تجاری‌سازی داروی کنترل کننده الزایمر شده است و در حال حاضر این محصول را به خارج از کشور از جمله فرانسه نیز صادر می‌کند.
همچنین یکی دیگر از شرکت‌های مورد حمایت ستاد، در حال تولید دارویی است که اثرات درمانی برای بیماری ام اس دارد که نتایج آن به زودی اعلام خواهد شد، در واقع ستاد برای تجاری‌سازی بیش از 70 فرآورده و دارو که مراحل قانونی را بر اساس مقررات کشور طی کرده اند، اقدامات حمایتی خود را در قالب حمایت های مالی انجام داده است.
پایان پیام/