گیاهان دارویی و طب سنتی

* مجتبی قاسم زاده

معمولا تا اسم اقتصاد و منبع ایجاد درآمد مطرح می شود همه افکار به سمت نفت و صنایع بزرگ می رود و همین طرز تفکر باعث شده تا در طول این سال ها نام اقتصاد نفتی مطرح شود و بقیه منابع درآمد کمرنگ و حتی حذف شوند.

اگر مطالعه ای جزئى بر اقتصاد کشور های دیگر داشته باشیم متوجه خواهیم شد که کشور هایی که در ظاهر هیچ ندارند به واسطه یک حرفه یا با اهمیت دادن به یک منبع درآمد، اقتصادی کلان ایجاد کرده اند.

در کشور ما منابع درآمدزای بسیاری وجود دارد. که یکی از این ها اقتصاد کشاورزی هستند. با پیشرفت تکنولوژی و علم، دیگر بهانه ای برای درجا زدن و اتکاء به اقتصاد نفتی وجود ندارد.
متأسفانه تا اسم کشاورزی بر زبان جاری می شود همه یاد بیل و خاک می افتند و فکر می کنند در مرحله اول کشاورزی تنها به کشت و برداشت ختم می شود.
کشاورزی می تواند در کشوری که اقلیم های خاص دارد حرف برای گفتن داشته باشد. کشاورزی تنها به کشت و زرع نیست؛ زراعت، باغبانی، دام و طیور، آبزیان و... هر کدام دریایی از کار و دانش دارد که همه رشته های فنی را می تواند در خود جای دهد. فقط باید نگاهی ساده اما عمیق به این موضوع داشت. 

اقتصادی غیره نفتی بر پایه تولیدات کشاورزی که بعضی از کشورها بزرگترین منبع درآمد را ایجاد کرده اند. می توان این منبع درآمدزا را اقتصاد سبز نامید؛ اقتصادی که می تواند علاوه بر تولید محصول تولید علم نیز داشته باشد تا نیازی به بیگانگان نباشد.

دلیل تاکید بر اقتصاد کشاورزی این است که بشر برای ادامه حیات نیاز به خوراک و تامین انرژی دارد و برای تامین انرژی اهمیت کشاورزی نمایان خواهد شد.
تولیدات کشاورزی در طی زمان تغییرات زیادی کرده است. شیوه های جدید کشت، پرورش دام و طیور و ... تنها بخشی از تغییرات تاکنون بوده است. در کشور نیز فعالیت های زیادی در خصوص ورود تکنولوژی در کشاورزی شده است که مزیت های فراوانی نیز به همراه داشته است.
در کنار این مزیت های خیلی خوب آسیب هایی نیز به وجود آمده که سلامت محصولات کشاورزی را به خطر انداخته است.

گسترش دانش و فناوری های جدید در کشاورزی تحولات زیادی ایجاد کرده که بخشی کنترل شده اجرا می شود که تنایج بسیار خوبی دارد اما بخش اصلی در اختیار کشاورزان قرار گرفته و به دلیل نبود تخصص کافی منجر به آسیب های جبران ناپذیری شده است.
کود ها، سم ها، هورمون های شیمیایی در اختیار کسانی قرار گرفته که نتیجه آن زیاد شدن سرطان و بیماری ها در جامعه شده است علاوه بر آن باعث از بین رفتن و کاهش عملکرد منابع و ذخایر کشاورزی و ملی شده است.

با مشاهده این آسیب ها باید فکر های صحیح را عملی کرد و یکی از روش ها استفاده دانشجویان از دانشی هست که فرامی گیرند. دانشی که با عملی شدن می تواند علاوه بر درآمد کمک زیادی به سلامت جامعه کند. وقتی از دانش موجود با جدیت عملی شود، دانشجویان می توانند تولید علم هم به محصولاتشان اضافه کنند. 
در ابتدای راه مشکلاتی که پیش می آید بهترین فرصت برای تفکر و قویتر کردن دانش به عمل هست اما متأسفانه بیشتر استفاده از دانش متوقف و پروژه راکد می شود.
وقتی به اکثر کسانی که در کارشان موفق شده اند از مشکلات بپرسیم هرکدام از مبارزه و راهکار های ساده خواهند گفت. دانش و تجربه را باید بدست آورد تا بتوان از منابع بهترین بهره را برد.

وقتی در کشاورزی علم و عمل همراه باشد نتیجه اقتصادی پربار خواهد بود؛ اقتصادی که مبنتی بر علم و فناوری باشد در هر زمینه ای مطمئنا موفق و به دنبال آن درآمد زیادی حاصل می شود.

اقتصاد سبز پایه اصلی آن کشت و پرورش گیاهان است و باید در اولویت اول قرار گیرد. گیاهانی که بالاترین ارزش غذایی و مصرف را دارند باید مورد توجه قرار داد. وقتی گیاهی که دام استفاده می کند ارزش غذایی آن کم یا توسط عوامل شیمیایی مسموم شده باشد بازده تولیدات دامی کاهش چشمگیری خواهد داشت و در نتیجه اقتصاد را ضعیف خواهد کرد. 
اما وقتی گیاهی با ارزش غذایی بالا و با کیفیت در جیره دام استفاده شود محصولات بیشتر و با کیفیت نیز تولید خواهد شد. این مثال برای انسان ها و دیگر موجودات نیز صدق می کند.
تولید گیاهان با کیفیت و کمیت عالی موجب می شود پایه اقتصاد سبز را در همه شاخه ها قوی کند و به دنبال آن سلامت جامعه، اشتغال، دانشگاه ها و استفاده بهینه از منابع را تحت تأثیر قرار دهد.
در رابطه با تولید گیاه سالم و با ارزش همه رشته های دانشگاهی می توانند حضور داشته باشند؛ در صورتی که به اشتباه فکر می کنند فقط به عهده مهندسین کشاورزی هست. مثال: متخصصین طراحی، مکانیک، الکترونیک، کامپیوتر، شیمی و... می توانند ادوات و دستگاه های کاشت، داشت، برداشت و مراحل پس از برداشت را تولید و برنامه نویسی کنند. البته این دیدگاه جای بحث دارد و ارتباط خیلی از رشته های دیگر را می توان با کشاورزی نشان داد.
اقتصاد سبز حاصل از تعامل و همکاری رشته های دانشگاهی و تبدیل علم به عمل است. اقتصادی غیر نفتی که میتواند هم محصول و هم علم را صادر کند. اقتصاد کشاورزی دانش بنیان امروزه مورد توجه کشور های زیادی قرار گرفته و در ایران نیز باید دانش بنیان پیش رفت تا بسیاری از مشکلات موجود را جبران کرد.

*مجتبی قاسم زاده ، تولید کننده گیاهان دارویی