گیاهان دارویی و طب سنتی

بخش نخست

دکتر هانیه رفیعی

مفهوم زنجیره ارزش یا chain value مجموعه عملیاتی است که در یک صنعت به‌ صورت زنجیر گونه انجام می‌گیرد تا به خلق ارزش منجر شود. بر پایه دیدگاه‌های پیشین، هر شرکتی یک جایگاه در زنجیره ارزش را به خود اختصاص می‌داد. در این جریان تأمین‌کنندگان ورودی‌ها را مهیا می‌کنند، شرکت ارزش را به این ورودی‌ها اضافه می‌کند و سپس آن را به عامل دیگری در زنجیره، انتقال می‌دهد تا در پایان به مشتری برسد. اما اکنون در ابرشرکت‌ها این زنجیره به ‌طور کامل در یک مجموعه واحد کنار هم قرار می‌گیرند. زنجیره‌ ارزش گیاهان دارویی از مرحله کشت و برداشت محصول تا صنایع فرآوری و تولید محصولات نهایی و همچنین فروش و بازاریابی را شامل می‌شود. امروزه گیاهان دارویی به عنوان میراث فرهنگی، علمی و اقتصادی در صنایع مختلف اهمیت ویژه‎ای یافته‎اند. شناسایی گونه‎های تجاری و پرکاربرد در صنایع و نوآوری در مدیریت، حفظ و فرآوری این منابع ارزشمند فرصت‎های توسعه اقتصادی زیادی را فراهم می‎آورد. در تمامی این بخش‌ها می‎توان با اعمال برخی اصلاحات ساختاری، رشد این صنعت و دستیابی آن به بازارهای بین‌المللی را تسریع کرد. بر طبق آمار WHO ارزش تجارت سالانه گیاهان دارویی تقریبا 14 بیلیون دلار است و این نرخ هر ساله 15 تا 25% رشد نشان می‎دهد. WHO تخمین می‎زند که تا سال 2050 این تجارت به حدود 5 تریلیون دلار برسد. در ایران برآوردها نشان می‎دهد ۸۵ درصد گیاهان دارویی که در کشور مصرف می‎شوند، قابلیت کشت، تولید و توسعه را در داخل دارند و بر این مبنا برنامه‎ریزی شده که سال آینده ۷۵ درصد از این میزان از طریق تولید داخلی کشور تامین شود و سطح زیر کشت گیاهان دارویی در کشور براساس سند ملی گیاهان دارویی و طب سنتی تا سال ۱۴۰۴ باید به ۵۰۰ هزار هکتار برسد.