گیاهان دارویی و طب سنتی

بخش نخست

بسم الله الرحمن الرحیم

یا أیّها الّذین آمنوا کتب علیْکم الصّیام کما کتب على الّذین منْ قبْلکمْ لعلّکمْ تتّقون

ای اهل ایمان! روزه بر شما مقرّر و لازم شده، همان گونه که بر پیشینیان شما مقرّر و لازم شد، تا پرهیزکار شوید (۱۸۳ بقره).

تدابیر ماه مبارک رمضان از دیدگاه طب سنتی ایرانی

مزاج روزه داری

روزه،  با افزایش صفرا باعث غلبه گرما و خشکی در بدن می شود.

1. حرارت ایجاد شده با روزه، اخلاط غلیظ و فاسد را سوزانده و دفع می کند.
2. روزه داری اگر با شرایط درست همراه باشد، بدن را پاکیزه و سبک می کند و حتی اثری عمیق تر از انواع درمان های پاک کننده مانند حجامت و فصد و ... دارد.

   پیشگیری از ضعف در روزه داری

یکی از مهمترین دلایل احساس گرسنگی بیش از حد در طول روز، پرخوری سحر است.

3. پرخوری باعث ترشّح بیش از حدّ هورمون های کاهش دهنده قند خون و احساس ضعف و گرسنگی می شود .
4. هنگام صرف سحری، رعایت اعتدال را بنمایید.
5. استفاده از خوراکی هایی مانند عسل، شربت عسل، انواع مغزها، جوانه ها، برگه ها :(خوردن برگه هلو و زردآلو بعداز غذا باعث فساد غذا میشود)، خشکبار خام، زیتون، خرما، در وعده سحر، به کاهش ضعف و گرسنگی طول روز کمک می کند.
6. خوردن غذای پخته را  در وعده سحر کمتر کنید .

تدابیر طب ایرانی برای افطار

الف- شروع افطار

1. لطفا بر سر سفره افطار، خویشتندار باشید! و به یکباره پرخوری، درهم خوری و برهم خوری نکنید. مطمئن باشید با مقدار بسیار کمتری از آن چه معمولا می خورید نیازهای بدنی شما برطرف می شوند.

1-آب ولرم

2. با توجّه به حرارت زیاد معده در پایان روزه داری، شروع افطار با آب سرد بسیار مضرّ و حتّی خطرناک است.
3. با مصرف آب سرد، معده دچار انقباض شدید می شود که این امر، ضعف معده و بروز مشکلات مختلف گوارشی را در پی دارد.
4. در ابتدای افطار، کبد تمایل شدیدی به جذب غذا دارد، آب یخ مصرف شده توقف چندانی در معده نکرده بلافاصله وارد روده می شود که این مساله می تواند باعث بروز رفلکس پاراسمپاتیک شدید و حتی سنکوپ گردد.

2. نفوذ این آب سرد به اقصی نقاط بدن که به شدّت تمایل به آب دارند می تواند عوارض جبران ناپذیری داشته باشد.
3. کبد چرب، یکی از ساده ترین عوارض چنین رفتاری است.
4. به دلیل بالا بودن حرارت معده، استفاده از آب جوش یا نوشیدنی های داغ هم چندان مناسب نیست.

2- خرما، کشمش، عسل و سایر شیرینی های طبیعی

2. کبد در هنگام افطار تمایل زیادی به جذب موادّ غذایی به خصوص مواد شیرین دارد.
3. این قند ها  باید به آسانی هضم و جذب شود و انرژی از دست رفته را به سرعت جبران کنند که با خوردن شیرینی های طبیعی به دست می آید.
4. به این ترتیب اشتهای شخص نیز کنترل می‌شود و پرخوری، کمتر پیش می‌آید.

نوشیدنی مناسب در روزه داری

          شربت عسل

•          مقدار دلخواهی عسل را در آب حل کنید سپس مقدار کمی لیموترش تازه به آن اضافه کرده و به آرامی و جرعه جرعه میل نمایید.

•          لیموترش علاوه بر ایجاد طعمی بسیار دلنشین، دارای خواصّ دارویی فراوانی بوده ضمن جلوگیری از ترش شدن شربت عسل، با ایجاد تعادل نسبی در طبع نوشیدنی، باعث می شود که تقریبا تمامی افراد با هر مزاجی قادر به استفاده از این نوشیدنی باشند.

•          بین افطار تا سحر دو تا سه لیوان از این شربت میل کنید. این نوشیدنی مفید رو در اکثر روزها استفاده کنید ولی جهت اثربخشی بهتر آن به طور دائم و بدون وقفه در تمام ماه مبارک توصیه نمی‌گردد. و برای تنوع و اثر بخشی بیشتر، شربت شیره انگور و برای افراد گرم مزاج و افرادی که مشکل گوارشی ندارند، انواع سکنجبین ها هم توصیه می‌گردد.

•          این نوشیدنی به ویژه برای افراد کم خون یا کسانی که سابقه ضعف و افت فشار با گرسنگی را دارند بسیار مفید است.

•          علاوه براثر قوی این نوشیدنی بر پاکسازی کبد، مصرف آن، تشنگی را نیز کاهش می دهد. اضافه کردن اندکی تخم شربتی (یا تخم ریحان یا تخم بالنگو یا فرنجمشک) این شربت را مطبوع تر و آثار درمانی آن را افزون می کند.

تدابیر عمومی طب ایرانی برای افطار

2. اگر به خوردن شام عادت دارید سعی کنید، فاصله بین افطار و شام را به نحوی تنظیم کنید که هنگام صرف شام، خوراکی های افطار از معده عبور کرده باشد (حدود یک الی ۲ ساعت فاصله)
3. به خوردن یک وعده افطاری متعادل اکتفا کنید و از خوردن شام بپرهیزید.
4. بهتر است در افطار به حداقل خوراکی های سهل الهضم مانند چند دانه خرما، فرنی، آش جو، حلوا و … اکتفا کنید.
5. فاصله بین شام و خواب هم زیاد باشد (حداقل دو ساعت).

غذای افطار باید هضم و جذب آسانی داشته باشد تا به هنگام وعده سحر، بدن برای دریافت وعده جدید آماده باشد.

پیشنهادات برای افطاری

2. فرنی حریره بادام با آرد برنج  که با عسل یا شیره انگور یا شیره خرما شیرین شود.
3. نان، پنیر تازه به مقدار کم به همراه سبزی خوردن در وعده افطار همراه با پنیر، سبزی توصیه نمی‌شود و هضم و دستگاه گوارش را دچار اختلال می‎کند و مغز گردو و چند عدد خرما.
4. آش جو مخصوص افطار

     آش جو سبب کاهش حرارت بدن و جبران ضعف ناشی از روزه داری و  پاکسازی دستگاه       گوارش و ایجاد لینت مزاج می شود.

مواد لازم: جو پوست کنده ۲پیمانه + گندم با پوست ۱پیمانه + بقیه حبوبات ( نخود، عدس، ماش) از هر کدام نصف پیمانه + یک کیلو سبزی آش + یک عدد پیاز متوسط + ۲قاشق غذا خوری پونه کوهی + ادویه و نمک به مقدار خیلی کم + پودر گردو ۱قاشق مرباخوری برای هر بشقاب.

آش رشته آری یا نه؟

2. آش رشته غذای مناسبی برای افطار نیست.
3. آش رشته خون غلیظ تولید می کند.
4. اگر هم از این غذا استفاده می کنید، به جای سیرداغ و نعناع داغ، نعناع یا پونه خشک را کف ساب کرده با کمی روغن زیتون مخلوط و روی آش بریزید.
5. سهم سبزیجات را در طبخ آن بیشتر کنید

زولبیا و بامیه آری یا نه؟

0. زولبیا و بامیه از جمله شیرینی های اصیل و قدیمی ایران هستند.
1. متاسفانه چیزی که در حال حاضر در بازار عرضه می شود به دلیل استفاده از شکر و روغن صنعتی در تهیه آن، مضرات زیادی دارد.
2. در ابتدای افطار که بدن نیاز شدید به مواد قندی دارد، می تواند موجب بروز عوارض ناراحت‌کننده و گاهی خطرناک از جمله افزایش فشارخون، مسمومیت و عوارض قلبی و عروقی شود.
3. مصرف شیرینی‎های غیرطبیعی اشتهای شما را به غذا کاهش می‎دهند.