گیاهان دارویی و طب سنتی

از قدیم ترکیب سفره هفت سین جوری تعریف شده است که به ظاهر فقط نام آنها با سین آغاز میشود، در حالیکه هر یک از این میوه های سین دار دنیایی از خواص را برای پیشگیری از بیماریها در خود نهان دارند.

به گزارش مرکز روابط عمومی و اطلاع رسانی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، با آغاز سال جدید همه در تدارک خرید نوروز و در کنار آن تدارک سفره هفت سین هستند. از قدیم ترکیب سفره هفت سین جوری تعریف شده است که علاوه بر آئینه و قرآن که جلا دهنده روح و جسم انسان و مصداق پاکی و ایمان است، خوراکی ها و میوه هایی نیز در سفره هفت سین تعیین شده اند که به ظاهر فقط نام آنها با سین آغاز میشود، در حالیکه هر یک از این میوه های سین دار دنیایی از خواص را برای پیشگیری از بیماریها در خود نهان دارند. محسن بیگدلی عضو ستاد توسعه فناوری گیاهان دارویی و طب سنتی معاونت علمی نکاتی را در این باره مطرح کرده است که در ادامه می آید.

سنجد

به عنوان مثال سنجد میوه ای که به صورت خشک شده از آن استفاده میشود یکی از سین ها بوده و این میوه طبعی خشک و سرد دارد.

• میوه سنجد قابض و بر طرف کننده اسهال است.
• به خاطر وجود ویتامین K در سنجد ضد خونریزی می‌باشد.
• سنجد رفع کننده سموم معده و روده می‌باشد.
• بادشکن و مقوی قلب است
• سنجد برای کسانی که نرمی استخوان و پوکی استخوان دارند مفید است. روش استفاده: پودر سنجد ۲ قسمت و پودر سویای بوداده ۱ قسمت را با عسل مخلوط کرده روزی یک قاشق یا  ۲ قاشق غذاخوری با یک لیوان شیر میل شود. این صبحانه برای آقایان و خانمها  بسیار مفید می‌باشد.
• میوه سنجد ضدیرقان می‌باشد.

• مصرف سنجد ۱۰ دانه در روز موجب پاکسازی دستگاه گوارش به‌ویژه معده و روده‌ها می‌شود. 
• سنجد عامل بیماری جذام را از بین می‌برد.
• سنجد برای سلامتی دستگاه گوارش افراد بسیار مناسب است و افرادی که رژیم‌های لاغری دارند، می‌توانند سنجد را در برنامه  غذایی خود قرار دهند.
• همچنین سرشار از فیبر است و گرسنگی را کاهش می‌دهد و خاصیت سیرکنندگی بالایی دارد.
• سنجد منبع غنی از کلسیم است و برای افرادی که دچار پوکی استخوان هستند، بسیار مفید است و استخوان‌های افراد را  محکم می‌کند.
• در بسیاری از متون ادبی از سنجد به عنوان نماد فرهیختگی و فرزانگی یاد شده است زیرا به باور درمانگران طب سنتی و شیوه‌های طبیعی درمانی سنجد بیشترین تاثیرگذاری را بر سلول‌های مغزی دارد و موجب تقویت آنها می‌‌شود.

• در صورتی که برگ‌های سنجد را در روغن زیتون بجوشانید تا برگ‌ها نرم و له شوند و از این روغن برای ماساژ سر استفاده کنید، موجب تقویت موها و افزایش رشد تارهای مو می‌شوید.

سیر

یکی دیگر از میوه های هفت سین سیر است. این گیاه دارویی برای پیشگیری و درمان انواع مختلفی از بیماری ها استفاده می شود. دانه تازه سیر و یا قرص سیربه عنوان دارو مصرف می گردد. سیر برای درمان بیماری های مختلف مربوط به قلب و خون استفاده می گردد، این بیماری ها شامل فشار خون بالا، کلسترول خون بالا، بیماری قلبی کرونر، حمله قلبی و سخت شدن شریان ها (تصلب شریان) استفاده می شود.

بعضی از افراد از سیر برای پیشگیری از سرطان کولون، سرطان معده، سرطان سینه، سرطان پروستات و سرطان ریه استفاده می نمایند. همچنین از سیر برای درمان سرطان پروستات و مثانه نیز استفاده می گردد. همچنین از سیر برای درمان پروستات بزرگ شده، دیابت، ورم مفاصل، آرتروز، رینیت آلرژیک (تب یونجه)، اسهال مسافران، فشار خون بالا در اواخر بارداری، سرماخوردگی، پیشگیری و درمان عفونت های باکتریایی و قارچی استفاده می شود.

بیماری هایی که سیر عموما در آنها موثر است:

·         فشار خون بالا – بعضی تحقیقات نشان می دهند که سیر می تواند میزان فاشر خون را بین ۷ تا ۸ درصد کاهش دهد.

·         تصلب شریان – بنظر می رسد که سیر به کاهش تصلب شریان ها می تواند کمک نماید.

·         سرطان ها – خوردن سیر می تواند فوایدی در رابطه با کاهش خطر ابتلا به سرطان کولون، راست روده و معده داشته باشد. با اینحال بنظر نمی رسد که مکمل های سیر دار و قرص های سیر همچین اثری داشته باشند. برای این منظور مصرف هفتگی ۳٫۵ تا۲۹ گرم در هفته توصیه می شود.

·         گزش کنه – مصرف بالای سیر بنظر می رسد که گزش کنه را کاهش می دهد.

·         عفونت قارچی – ژل های تهیه شده از سیر می توانند به بهبود عفونت های قارچی کمک نمایند.

بیماری هایی که سیر عموما در آنها بی تاثیر است:

·         دیابت – بنظر نمی رسد که مصرف سیر تاثیری در درمان قند خون بالا داشته باشد.

·         درمان هیلوباکتر – هرچند در نتایج آزمایشگاهی مصرف سیر باعث کاهش این باکتری شده بود، ولی در عمل چنین چیزی مشاهده نشد.

سماق

سماق از دیگر میوه های پای سفره هفت سین ما ایرانیان است که خواص داروئی آن بر کسی پوشیده نیت و در ادامه به برخی از خواص آن اشاره میکنیم. از نظر طب قدیم سماق سرد و خشک است. میوه های سماق دارای خواص ادرار آور هستند و از آنها هم چنین برای درمان اختلالات روده نیز استفاده می شود. سماق موجب کاهش تب می شود. هم چنین برای آرتروز، مشکلات تنفسی مانند برونشیت، سرماخوردگی و آنفولانزا معجزه می کند. جهت تسکین گلودرد از جوشانده سماق به صورت غرغره استفاده شود.

• قراردادن سماق بر روی جراحت‌هایی که در اثر جسم برنده باشد در بهبود آن مؤثر است و از عفونت بعدی جلوگیری می‌نماید.

• سماق به دلیل دارا بودن متیل گالیک اسید، با باکتری سالمونلا مبارزه می کند. مخلوط عصاره ی سماق با آب باکتری های میوه  ها و سبزیجات را از بین  می برد و آنها را ضدعفونی می کند.

• دانه های سماق ضد قارچ آسپرژیلوس هستند که این قارچ باعث عفونت های ریه و دیگر اعضا می شود.

• سماق برای بیماران دارای قند خون، دیابت و چاقی مفرط مفید است.
• نتایج بررسی ها نشان می دهد که سماق تاثیر ضدمیکروبی دارد و مانع از بروز بیماری دیابت می شود.
• یکی از عوامل به وجود آمدن عوارض مختلف دیابت، ترکیب شدن گلوکز با پروتئین های حیاتی بدن است که منجر به تغییر عملکرد ساختار شیمیایی این پروتئین ها می شود و سماق تا ۸۱ درصد بروز این فرایند را متوقف می نماید.
• مصرفش در افراد مبتلا به دیابت از تشکیل هموگلوبین اضافی جلوگیری می کند.

فواید سماق برای پوست و مو

• شستن مو با دمکرده سماق موی را سیاه می‌نماید.
• جهت درمان لکه‌های سفید و قهوه‌ای پوست؛ برگ، ریشه و ساقه سماق را بپزند تا به قوام آید سپس بر روی لکه‌ها بمالند.
• کمپرس سماق و جوش شیرین در درمان کهیر موثر است.

• سماق بصورت دمکرده و یا نقوع و یا پودر آن قلاع دهان و آفت، آبله و خونریزی دهان را بهبود می‌بخشد
• جهت خوشبوکردن دهان و سفید نمودن دندان‌ها گلنار ۱۰ گرم، سماق ۱۰ گرم و نمک ۵ گرم همه را ساییده سپس با مسواک  دندان‌ها را مسواک بزنند.
• ترکیب پودر سماق و نمک ضد عفونی کننده دهان می‌باشد.
• غرغره با دمکرده یا نقوع سماق رافع درد گلو

• کسی که همیشه استفراغ می‌کند و غذا در معده‌اش نمی‌ماند سماق را با کمی زیره آسیاب نموده با آب سرد بنوشند.
• اگر همراه گوشت خورده شود از مسمومیت گوشت جلوگیری می‌کند.

• چای سماق برای کاهش تعریق بکار میرود.

مضرات سماق

• خوردن سماق تازه باعث مسمومیت می شود. بنابراین فقط باید خشک آن را مصرف نمود.
• به دلیل اینکه طبیعت سماق سرد است، برای افراد سردمزاج مناسب نیست و باید با گیاهان گرم مصرف شود.

سمنو

سمنو یک ماده ی غذایی است که از جوانه گندم تهیه می شود و یکی دیگر از اجرائ هفت سین میباشد، با آغاز سال نو و عید نوروز بازار خرید سمنو دوباره گرم می شود ، بسیاری از افراد نیز همچنان مانند گذشته سمنو می پزند.

می خواهید سفره هفت سین سال جدید را با چه سین هایی کامل کنید؟ سین هایتان خوردنی است یا نه؟ هر شییء که اول نامش با سین آغاز شود مانند ساعت، سبد و سکه را در سفره می گذارید و خیالتان را از این بابت راحت می کنید، اما باید بدانید سفره هفت سین باید پیام تغذیه ای سالم زیستن را برایتان به ارمغان آورد.

اجزای این سفره باید ریشه گیاهی داشته و برای سلامت سودمند باشد. سیب، سیر، سرکه، سماق، سنجد، سپند و سمنو هم خوراکی اند و هم سمبل شادابی و سلامت. خوشمزه ترین آن سمنو است که معمولا دقایقی پس از تحویل سال نو نوش جان می شود و آن وقت است که می توانید سبزه را جایگزین آن کنید.

سبزه گندم همان جوانه های به ثمر نشسته ای است که ماده اولیه سمنو را تشکیل می دهد. سمنو دارای ویتامین های A،E ،K و گروه B است و به دلیل دارا بودن کلسیم و پتاسیم مصرف متعادل آن به افراد سالمند و کسانی که دچار پوکی استخوان هستند،  توصیه می شود.

فسفر آن قابل توجه بوده و برای رشد مغزی کودکان و زنان شیرده مفید است. آهن، اسید فولیک و ویتامین های گروه B آن عاملی برای خونسازی و تنظیم هورمون ها بوده و می تواند در رفع خستگی وآرامش اعصاب تاثیر گذار باشد. اگر در سمنو از بادام شیرین استفاده شود هنگام طبخ، ریزمغذی هایش جذب سمنو شده و باعث مقوی تر شدن این غذا می شود.

 اما سوالی که بیشتر خانواده ها می پرسند این است که آیا به سمنو شکر می زنند؟ در فرآیند جوانه زدن، ویتامین ها و املاح معدنی گندم چند برابر شده و در مقابل از کالری و کربوهیدرات آن کاسته می شود. پروتئین های آن قابلیت هضم و جذب بهتری داشته و بر میزان ویتامین C آن افزوده می شود. در این مرحله اگر طعم گندم جوانه زده را بچشید متوجه شیرینی آن خواهید شد.

سرکه

‌سركه از جمله فرآورده‌های طبیعی است كه مصرف خوراكی و دارویی داشته و پای ثابت هفت سین بوده و بیشترین كاربرد را در تهیه انواع ترشیجات دارد.  استفاده از سركه در كنار وعده‌های غذایی باعث رقیق شدن خون شده و به تجزیه چربی‌ها و دفع سموم كمك كرده و سبب كاهش چربی و كلسترول بد خون می‌شود.

- اسید سیتریك موجود در سركه، هضم و جذب كلسیم موجود در سركه و سایر موادغذایی را آسان می‌كند و در سوخت ‌و  ساز بدن موثر است.  سركه می ‌تواند باكتری‌های مضر سیستم گوارشی را از بین ببرد، بنابراین افرادی كه در سیستم گوارش خود با مشكلاتی نظیر: یبوست، نفخ، اسهال، دل درد و دفع نامرتب مزاج مواجهند، می‌توانند با مصرف سركه  به رفع این مشكل بپردازند.

- سركه می‌تواند ترشح اسید معده را متعادل كرده و از بروز گاز معده جلوگیری كند.

- سركه در رفع جرم دندان و التهاب لثه موثر است. به منظور رفع بوی بد دهان و نیز سفیدی دندان‌ها، هفته‌ای یك بار دندان‌های خود را با مسواك آغشته به سركه مسواك بزنید.

- در صورتی سركه می‌تواند در كاهش وزن تاثیرگذار باشد كه فرد از رژیم غذایی مناسبی جهت كاهش وزن پیروی كند، در غیر این صورت سركه تاثیری در كاهش وزن نخواهد داشت.

- سركه ضدعفونی‌كننده قوی است و می‌تواند به عملكرد سم‌زدایی كبد كمك كرده و صفرا را از بین ببرد.

سایر اجزا هفت سین نیز دارای خواص زیادی هستند و امیدواریم با شروع سالی خوش توام با سلامتی مواد خوراکی هفت سین را برای حفظ سلامتی در سفره غذایی خودمان قرار دهیم.

 پایان پیام/